Fałszerstwo to proceder tak stary jak pieniądze. Nic dziwnego, że i dziś zdarza się, że ktoś pragnie wzbogacić się kosztem innych. Czy jednak jest to łatwe? I czy posiadamy jakieś narzędzia, które pozwolą nam się przed tym uchronić?
Falsyfikaty są dość dużą rzadkością. Dobrze zrobione falsyfikaty chętnie skupowane są przez dostawców złota w celach szkoleniowych.
Właściwości złota
Naszym sprzymierzeńcem są unikalne właściwości złota. Weryfikacja autentyczności sztabki czy monety ułatwiona jest dzięki cechom fizycznym kruszcu, przede wszystkim gęstości oraz magnetyczności.
Złoto jest metalem o dużej gęstości, a więc jest ciężkie. Jest także diamagnetykiem, a więc delikatnie odpycha magnes. Jedynym metalem o masie zbliżonej do złota jest wolfram, który jednak jest paramagnetykiem, a więc przyciąga magnes.
Waga monety jest wartością stałą – w większości przypadków jest to 31,1 g, Krugerrand i Amerykański Orzeł – 33,93 g. Jeśli jednak sprawdzimy na stronie producenta takie parametry jak średnica czy grubość, możemy zauważyć, że często podawane są wartości maksymalne. Wynika to bezpośrednio z procesu produkcji. Przed wybiciem monety w prasie, jest ona idealnym krążkiem trzymającym wszystkie parametry. Po wybiciu awersu i rewersu te wartości mogą się nieco różnić, jednak zawsze zachowana zostanie objętość i masa.
Zobacz także: Sztabka czy moneta?
Rodzaje fałszerstw
Spotykane na rynku fałszywki wykonane są metodami, które mogą zmylić jedynie niewprawnego nabywcę. I taki przeważnie jest cel – sprzedaż bezpośrednia, najczęściej poza oficjalnym obiegiem (różnego rodzaju okazje). Do dystrybutorów trafiają nie bezpośrednio od osób, które mają świadomość z czym przychodzą, ale właśnie od klientów, którzy dali się oszukać, o czym dowiadują się w momencie, gdy próbują sprzedać monetę w skupie.
Najczęściej są to monety wykonane z innych metali lub stopów, pokrytych cieniutką warstwą złota. Nie zgadzają się w nich parametry – o ile masa jest właściwa, o tyle średnica lub grubość wykraczają poza prawidłowy zakres. Najczęściej nie zgadza się też oddziaływanie na magnes.
Osobną kategorią oszustwa są tzw. belgijki. Jest to stara metoda fałszerska z czasów, gdy złote monety były w obiegu i jej celem było nie tyle fałszowanie kruszcu, co samego pieniądza. A więc możemy spotkać złotą 20-dolarówkę, która wykonana jest z prawdziwego złota (lub ze złota o nieco niższej próbie), ale nie została wybita przez mennicę, tylko odlana przez fałszerza. Nawet jeśli wartość kruszcu się zgadza, moneta taka z punktu widzenia prawa jest falsyfikatem i powinna zostać wycofana z obiegu.
Metodą fałszerstwa pozwalającą zachować zgodność parametrów, jest włożenie do wywierconego w sztabce czy monecie kanału pręta wolframowego, a następnie zalaniu tak powstałego otworu i zamaskowanie go. Jest to proceder trudny i pracochłonny, a przy tym łatwy do zweryfikowania za pomocą wagi magnetycznej (o czym za chwilę).
Ocena wizualna
Monetę warto dokładnie obejrzeć, zwracając szczególną uwagę na detale, które w niektórych przypadkach są naprawdę bardzo misterne i praktycznie niemożliwe do podrobienia.
Warto monetę wizualnie porównać z dobrej jakości zdjęciem oryginalnej monety z tego samego rocznika (lub z drugą monetą) – choć większość monet bulionowych co roku wygląda tak samo, niektórzy producenci wprowadzają pewne zmiany.
Warto także zaznajomić się z wyglądem najpopularniejszych monet: Krugerranda, Kanadyjskiego Liścia, Australijskiego Kangura, Amerykańskiego Orła, Wiedeńskich Filharmoników oraz Britanni. Część z tych monet posiada charakterystyczne mikrograwerunki, będące praktycznie nie do podrobienia. Falsyfikat może ich nie mieć, lub mieć w wersji uproszczonej.
Dowiedz się, jakie są najpopularniejsze złote monety bulionowe
Często radzi się także zwrócić uwagę na kolor. Jednak tutaj należy zachować pewną ostrożność. Krugerrandy, które posiadają pewną domieszkę miedzi i mają bardzo charakterystyczny kolor, kryją w sobie jeszcze jedną ciekawostkę – kolory poszczególnych monet mogą się między sobą nieznacznie różnić.
Podstawowe pomiary lub linijka Fischa
Jest to metoda, która bazuje na gęstości złota i na założeniu, że jeżeli krążek wykonany jest ze złota, a jego masa wynosi 31,1 g (uncja trojańska), to średnica oraz grubość monety powinny mieć określone wartości. Najlepiej sprawdzić je na stronie producenta, gdzie przeważnie podawane są wartości maksymalne.
Taki pomiar można wykonać za pomocą suwmiarki i wagi lub tzw. linijki Fischa. Jest to plastikowy przyrząd posiadający wgłębienia o różnej średnicy, odpowiadające popularnym monetom. Bada zgodność grubości i średnicy oraz wagi. Choć jest to przyrząd prosty i poręczny, badania nim nie są wystarczające do stwierdzenia z całą pewnością, czy moneta jest prawdziwa czy nie.
Na rynku pojawiały się podróbki samych linijek Fischa, które niezbyt precyzyjnie mierzyły monety. W efekcie przyrząd ten nie cieszy się dużym uznaniem wśród nabywców monet i nie powinien być traktowany jako wyłączna metoda weryfikacji.
Zobacz też: Bezpieczeństwo w Goldsaver
Test akustyczny
Choć na pierwszy rzut oka metoda ta wydaje się dość osobliwa, okazuje się, że jest dość skuteczna. Do wykonania testu potrzebujemy smartfona z aplikacją do testowania monet oraz twardego przedmiotu (np. ołówka), którym uderzymy w monetę położoną na czubku palca.
W aplikacji należy wybrać, jaką monetę testujemy – częstotliwości wydawane przez każdą będą się trochę różniły z uwagi na rodzaj metalu (złoto, srebro), grubość czy średnicę.
Aplikacja z dużym prawdopodobieństwem jest w stanie potwierdzić nam autentyczność monety, choć – podobnie, jak w przypadku linijki Fischa – nie powinna to być metoda stosowana jako jedyna. Z łatwością wykryje ona nieprawidłowości związane z umieszczeniem w monecie wolframu – dźwięk będzie niezgodny z wzorcowym.
Czytaj także: Złoto z kolejnym ATH. Czy warto sprzedać teraz?
Waga magnetyczna
Jedną z najpewniejszych metod weryfikacji złota jest waga magnetyczna. Jest to sprzęt specjalistyczny i dość kosztowny (ok. 4 tys. zł), jednak można z takiej wagi skorzystać nieodpłatnie w każdym salonie Goldenmark.
Waga magnetyczna mierzy siłę, z jaką „ważony” przedmiot przyciąga lub odpycha magnes. O ile da się oszukać wagę tradycyjną poprzez uzupełnienie sztabki czy monety wolframem, wagi magnetycznej w taki sposób już nie oszukamy.
Dowiedz się, dlaczego złoto utrzymuje wartość w czasie
Spektrometr rentgenowski
Spektrometr to bardzo zaawansowana metoda, która z dużą dokładnością pozwala zbadać przedmiot, analizując jego skład. Choć jest to metoda bardzo precyzyjna, nie jest pozbawiona wad. Najpoważniejszą z nich jest to, że spektrometr bada przede wszystkim powierzchnię przedmiotu, a więc niekoniecznie będzie w stanie wykryć ukryty w sztabce czy monecie wolfram.
Podsumowanie
O ile oszustwa na tym rynku się zdarzają, o tyle są one dość łatwe do ujawnienia, o ile tylko dysponuje się pewną wiedzą i narzędziami. Dlatego oszuści starają się swoje fałszywe produkty wprowadzać na rynek z dala od oficjalnego obiegu.
Jeśli już ktoś przychodzi do dystrybutora z zamiarem sprzedania podrobionego produktu, najczęściej sam jest ofiarą oszustwa i dowiaduje się o tym w momencie weryfikacji.
Najprostszym i najskuteczniejszym sposobem uchronienia się przed oszustwem jest zakup metali od zaufanego partnera i trzymanie się z dala od różnego rodzaju okazji – czy to w internecie, czy offline.
Jeśli sami chcemy zweryfikować posiadane przez siebie produkty, najlepiej zastosować kilka metod np. mierzenie, ważenie i test dźwięku. Przy samodzielnej weryfikacji nie należy opierać się wyłącznie na jednej metodzie. Zawsze można także przyjść z produktem do jednego z salonów Goldenmark i bezpłatnie zweryfikować produkt przy pomocą chociażby wagi magnetycznej.
Ekspert rynku złota z liczącym już ponad dekadę doświadczeniem w branży. W Goldenmark pełnił funkcję dyrektora ds. rynków międzynarodowych. Zwiedził świat i zobaczył wszystko (łącznie z legendarnymi dywanami jubilerów, z których wytapia się drobinki złota). W Goldsaverze pełni funkcję głównego analityka oraz filaru zespołu eksperckiego. Prywatnie wytrawny obserwator polityki, geopolityki i gospodarki.