Jeszcze kilka lat temu mogliśmy mówić o ogromnej dynamice rozwoju e-handlu w Polsce. Po pandemii COVID-19 internet dla wielu stał się pierwszym miejscem, w którym dokonuje się zakupów innych niż jedzenie. Jak bezpiecznie płacić w internecie? Mamy na to kilka złotych rad.
Dostępne formy płatności
Dostępnych form płatności jest wiele. Najpopularniejsze z nich to przelew online, płatność kartą czy przelew tradycyjny. Dynamicznie rozwija się również branża portfeli wirtualnych – począwszy od wiekowego już PayPala, po rozwiązania dostarczane przez Google czy Apple.
Pamiętaj! Metoda płatności może być bardzo bezpieczna, ale na nic zda się jej bezpieczeństwo, jeżeli sami podamy złodziejowi swoje hasło. Cyberprzestępcy często starają się trafiać w najsłabszy punkt, a często najsłabszym punktem jest właśnie człowiek.
BLIK
Najpopularniejsza metoda płatności w polskim internecie. Bazuje na płatnościach realizowanych za pomocą 6-cyfrowego kodu generowanego przez aplikację bankową. Z BLIKa można korzystać nie tylko płacąc w internecie, ale także wypłacając gotówkę z bankomatu czy robiąc zakupy w sklepach stacjonarnych. Umożliwia także wykonywanie przelewów na numer telefonu.
BLIK sam w sobie uważany jest za bardzo bezpieczną metodę płatności. Zagrożeniem są oszuści, którzy próbują wyłudzić kod blik podszywając się pod naszych znajomych na portalach społecznościowych.
Przelew online
Jest to jedna z najchętniej używanych metod płatności, z uwagi na szybkość i wygodę tego rozwiązania. Wybieramy bank, następnie zostajemy przekierowani na stronę logowania, po zalogowaniu się mamy już wypełniony formularz przelewu. Pozostaje jedynie zatwierdzić przelew – często z użyciem SMSowego kodu – i gotowe.
Pewną niedogodnością tego rozwiązania jest fakt, że nie wszystkie banki oferują możliwość płacenia szybkimi przelewami.
Karta płatnicza (kredytowa lub debetowa)
Jest to metoda, która na pierwszy rzut oka wydaje się najmniej bezpieczna, gdyż wprowadzamy wszystkie dane naszej karty, niezbędne do tego, by pobrać z niej pieniądze – numer, datę ważności oraz kod CVC2/CVV2. Kartę najczęściej „podpinamy” do jakiejś usługi czy sklepu, a więc jej dane pozostają w posiadaniu podmiotu obsługującego płatności.
Pieniądze z karty mogą być ściągane automatycznie – taki mechanizm często stosowany jest we wszelkiego rodzaju serwisach VOD czy innych usługach abonamentowych. W niektórych bankach pojawiła się już możliwość blokowania takich stałych płatności z poziomu bankowości internetowej.
W przypadku używania tego rodzaju płatności rekomenduje się skonfigurowanie aplikacji bankowej na telefonie tak, aby każdorazowo zatwierdzać pobranie płatności. Warto także pamiętać o usłudze Chargeback, która umożliwia odzyskanie pieniędzy w sytuacji, gdy doszło do oszustwa.
Dowiedz się także, jak mądrze korzystać z karty kredytowej
Portfele wirtualne
Są to formy płatności cieszące się dużo większą popularnością za granicą niż w Polsce, jednak wiele sklepów umożliwia dokonywanie płatności właśnie w taki sposób. Do najpopularniejszych rozwiązań tego typu zaliczyć można chociażby PayPal, Masterpass, Visa Checkout, Google Pay, Apple Pay czy Revolut.
Przelew tradycyjny
Jest to forma płatności nieco już archaiczna i mniej wygodna – wymaga ręcznego uzupełnienia (lub skopiowania i wklejenia) danych w banku. Stwarza to ryzyko popełnienia błędu przy uzupełnianiu, ale także przesłania nam złych danych do przelewu przez oszusta. Jednak – co do zasady – jest to względnie bezpieczna forma, o ile zachowujemy uważność przy przepisywaniu/kopiowaniu danych.
Sprawdź, jak bezpiecznie korzystać z bankowości internetowej
Płatność odroczona
Metoda płatności umożliwiająca odroczenie płatności – najczęściej na 30 dni – bez żadnego oprocentowania. Dodatkowe opłaty naliczane są dopiero po przekroczeniu terminu płatności. W przeciwieństwie do rat, systemy odroczonej płatności obsługiwane są przez operatorów płatności i inne firmy z branży fintech, takich jak PayU, Dotpay, Przelewy24, PayPo, Twisto czy Allegro Pay.
Płatność ratalna
Płatność ratalna, czyli znany już od bardzo dawna model płatności rozłożonej na raty. Jest to w rzeczywistości kredyt udzielony przez bank, na zakup konkretnego dobra. Zakup ratalny wiąże się zatem z koniecznością wysłania wniosku ratalnego do banku lub kilku banków. Zakup na raty sam w sobie jest dość bezpieczny. Oszuści wykorzystują ten mechanizm z winny sposób – zaciągając raty na kogoś. Dlatego tak ważne jest dbanie o bezpieczeństwo swoich danych – w szczególności numeru PESEL.
Płatność przy odbiorze
W dzisiejszych czasach opcja ta wybierana jest stosunkowo rzadko jako najmniej wygodna ze wszystkich. Podobnie jak przelew tradycyjny, należy ona do metod względnie bezpiecznych.
Dowiedz się, jak edukować finansowo dzieci
Dobre praktyki
1. Dobry antywirus i aktualizacje oprogramowania
Dla zachowania bezpieczeństwa warto posiadać legalne oprogramowanie oraz dbać o jego aktualizację (system operacyjny, przeglądarka). Warto zaopatrzyć się także w dobrej klasy oprogramowanie antywirusowe i również dbać o aktualność jego bazy.
2. Łącz się przez bezpieczne sieci Wi-Fi
W wielu miejscach dostępne są darmowe sieci Wi-Fi. Te nie chronione hasłem to najgorsza możliwa opcja. Unikaj ich, nawet jeśli nie zamierzasz akurat robić zakupów. Logując się do takiej sieci otwierasz okienko dla przestępców.
3. Wybieraj zaufane sklepy
Porada wydaje się być oczywista, jednak sklepów w sieci pojawia się tyle, że czasem trudno za nimi nadążyć. Dość łatwo znaleźć atrakcyjną ofertę w sklepie, którego nazwa nic nam nie mówi. Dość łatwo jest także w dzisiejszych czasach stworzyć taki sklep, niekoniecznie mając w planach uczciwą działalność.
Oczywiście zdarzyć się może, że trafimy na nową, nieznaną nam platformę e-commerce, oferującą produkty w atrakcyjnych cenach i niekoniecznie będzie to oszustwo. W weryfikacji pomóc nam mogą dane rejestracyjne firmy oraz opinie w serwisach takich jak Opineo czy Trusted Shops – szczególnie certyfikacja tego drugiego stawia przed sklepem spore wymagania, jeśli chodzi o bezpieczeństwo.
Sprawdź, czy Goldsaver jest dla Ciebie
4. Sprawdzaj czy połączenie ze sklepem jest bezpieczne
Słynna „kłódeczka” w pasku linku w przeglądarce oznacza, że dane nie są publiczne. Innymi słowy: jeżeli sklep jest zabezpieczony taką „kłódeczką” (Certyfikat SSL), informacje, które wprowadzamy np. login, hasło czy dane karty kredytowej, nie będą widoczne dla osób, które posiadają trochę więcej umiejętności informatycznych.
To bardzo ważne, ponieważ ciągle jeszcze zdarza się, że – szczególnie mniejsi – sprzedawcy, albo chcąc trochę zaoszczędzić, albo z roztargnienia, nie opłacają certyfikatu SSL i łączymy się z ich sklepem w sposób niezabezpieczony, narażając nasze wrażliwe dane.
5. Korzystając z karty skonfiguruj zatwierdzanie przelewów
Karta płatnicza niesłusznie cieszy się złą sławą. Wynika to z faktu, że cały komplet danych potrzebnych do ściągnięcia płatności, jest w posiadaniu operatora płatności. Drugą stroną równania jest konfiguracja zatwierdzania przelewów (w aplikacji bankowej lub przez SMS) oraz pamiętanie o możliwości skorzystania z usługi Chargeback. Dzięki tym dwóm krokom metoda ta staje się stosunkowo bezpieczna.
6. Płacąc przelewem online upewnij się, że jesteś na stronie swojego banku
Wybierając tę metodę płatności, na jednym z etapów musimy wybrać także bank, z którego dokonamy przelewu, a następnie zostajemy przekierowani na stronę logowania do banku. Warto upewnić się, że rzeczywiście jest to strona logowania do naszego banku. W razie jakichkolwiek wątpliwości lepiej cofnąć się do koszyka i wybrać inną formę płatności.
7. Płacąc przelewem tradycyjnym sprawdź dokładnie dane
Chodzi zarówno o to, czy nie popełniłe(a)ś błędu przy przepisywaniu np. numeru rachunku bankowego, ale też o to, czy na pewno masz dobre dane – zwłaszcza, jeśli robisz przelew na podstawie potwierdzającej wiadomości e-mail. Dane najlepiej kopiować jeszcze w sklepie.
8. Sprawdzaj stan swojego konta i historię transakcji
Dobrą praktyką jest sprawdzanie stanu swojego rachunku bankowego, ale także ostatnich transakcji – szczególnie, gdy dokonywaliśmy w ostatnim czasie większej liczby zakupów.
Dowiedz się, jak ograniczyć zakupy impulsywne
9. Pilnuj haseł
Używaj haseł silnych i regularnie je zmieniaj. Pomóc Ci w tym mogą tzw. menedżery haseł, a więc sprytne programiki, które zarówno są w stanie generować bardzo silne hasła, jak również zapamiętywać je. Wprowadzenie rutyny generowania nowych, silnych haseł na początku miesiąca, na pewno zdecydowanie zwiększy poziom bezpieczeństwa.
10. Bądź nieufn(a)y
Zachowuj daleko posuniętą ostrożność zarówno w stosunku do maili, telefonów, jak i sms-ów. W zasadzie nie ma powodu, żeby pracownicy banków czy sklepów mieli otrzymywać od Ciebie jakiekolwiek wrażliwe dane.
Ekspert rynku złota z liczącym już ponad dekadę doświadczeniem w branży. W Goldenmark pełnił funkcję dyrektora ds. rynków międzynarodowych. Zwiedził świat i zobaczył wszystko (łącznie z legendarnymi dywanami jubilerów, z których wytapia się drobinki złota). W Goldsaverze pełni funkcję głównego analityka oraz filaru zespołu eksperckiego. Prywatnie wytrawny obserwator polityki, geopolityki i gospodarki.