Ważną częścią edukacji finansowej jest znajomość pewnych terminów ze świata finansów. Ich nieznajomość prowadzić może do niezrozumienia i w efekcie podejmowania złych decyzji. Chcąc poruszać się w świecie finansów jak ryba w wodzie, warto przyswoić sobie informacje, które zawiera poniższy słowniczek finansowy.
Akcje
A dokładnie akcje spółek giełdowych. Są to papiery wartościowe, będące przedmiotem handlu na Giełdzie Papierów Wartościowych (polskie akcje) lub na innych giełdach na całym świecie. Każda akcja reprezentuje jakiś procent kapitału spółki. Kupując akcje spółki stajesz się jej udziałowcem. Na akcjach zarabiać można poprzez handel spekulacyjny (kup tanio, sprzedaj drogo) lub dywidendy – niektóre spółki dzielą się zyskiem tzn. wypłacają dywidendy.
Dowiedz się więcej o inwestowaniu w akcje spółek giełdowych
Akcjonariusz
Posiadacz akcji.
Aktywo
W kontekście finansowo-inwestycyjnym, aktywami nazywamy wszystko to, w co możemy zainwestować lub ulokować swoje środki. Są to: akcje, obligacje i inne papiery wartościowe, jednostki udziału w funduszach inwestycyjnych, depozyty bankowe, nieruchomości, metale szlachetne, kryptowaluty etc.
Analiza fundamentalna
Analiza fundamentalna ma na celu wycenę aktywa w oparciu o rozmaite czynniki. Może to być sytuacja makroekonomiczna kraju, wysokość stóp procentowych, stan branży czy analiza finansowa spółki.
Analiza techniczna
Analiza techniczna skupia sią na wykresach, które – zdaniem zwolenników analizy technicznej – stanowią źródło całej niezbędnej wiedzy. Analitycy techniczny przyglądają się trendom szukając wzorców i charakterystycznych formacji, które stanowić mogą zapowiedź dalszych zachowań.
Bank centralny
Banki centralne to instytucje, które odpowiadają za funkcjonowanie systemu bankowego w danym kraju, a także prowadzą politykę pieniężną państwa. W Polsce funkcję banku centralnego pełni Narodowy Bank Polski.
Wśród najważniejszych funkcji banku centralnego wymienić można:
- emisję pieniądza,
- zaopatrywanie banków komercyjnych w pieniądz,
- prowadzenie rachunków instytucji państwowych,
- realizację polityki pieniężnej (kontrola podaży pieniądza, zarządzanie wysokością stóp procentowych),
- zarządzanie rezerwami dewizowymi.
Bessa
Bessa to okres, w którym ceny danego aktywa znajdują się w długotrwałym trendzie spadkowym.
Maciej Samcik
„Też używam tego rozwiązania. To dobry pomysł dla osób, które chcą lokować kapitał w fizycznym złocie, ale nie chcą lub nie mogą przeznaczać jednorazowo sporych pieniędzy na zakup kruszcu” więcej >
Deflacja
Jest to przeciwieństwo inflacji, a więc sytuacja, w której poziom cen w gospodarce spada. Występuje w sytuacji, gdy popyt na dobra i usługi jest niski w stosunku do ich podaży. I choć wydawać by się mogło, że jest to zjawisko pozytywne, dla gospodarki ma bardzo negatywne skutki. Deflacja przynosi spadek PKB, gospodarka się “kurczy”, a bezrobocie rośnie.
Dywersyfikacja
Dywersyfikacja to bardzo szerokie pojęcie. W kontekście finansów i inwestycji oznacza zróżnicowanie zawartości portfela inwestycyjnego w celu zmniejszenia ryzyka i zwiększenia jego efektywności.
Dywidenda
Jest to część zysku, którym spółka dzieli się ze swoimi akcjonariuszami.
ETF
Fundusze ETF (Exchange Traded Fund) to fundusze notowane na giełdach. Najczęściej odzwierciedlają one jakiś konkretny indeks lub sektor. Nabywając jednostki udziału w funduszu ETF nabywały udział w portfelu, który posiada np. wszystkie akcje z indeksu S&P500. W przeciwieństwie do funduszy zarządzanych aktywnie, fundusze ETF zarządzają się “same” (odzwierciedlają indeks), dlatego opłaty za nie są dużo niższe.
Fed
Fed czyli Federal Reserve (System Rezerwy Federalnej) – bank centralny Stanów Zjednoczonych. Można powiedzieć, iż jest to najważniejszy bank centralny świata. Jego decyzje mają ogromny wpływ praktycznie na wszystkie rynki, co związane jest z wiodącą rolą dolara amerykańskiego w światowej gospodarce.
Forex
Forex (inaczej Foreign Exchange Market) to rynek, na którym przedmiotem handlu są waluty.
Hiperinflacja
Hiperinflacja to ekstremalny i gwałtowny wzrost poziomu cen towarów i usług w bardzo krótkim czasie. Prowadzi do drastycznego spadku wartości pieniądza.
W sytuacji hiperinflacji tempo wzrostu cen jest tak wysokie, że tradycyjne mechanizmy rynkowe oraz działania polityki monetarnej stają się niewystarczające do jej opanowania. Pieniądz traci wówczas swoją funkcję jako środek wymiany, jednostka rozrachunkowa i magazyn wartości.
W skrajnych przypadkach prowadzi to do załamania systemu finansowego i konieczności wprowadzenia nowej waluty lub drastycznych reform gospodarczych.
Przykłady hiperinflacji:
- Republika Weimarska (1919-1923) – 29 525,71%
- Węgry po II wojnie światowej – 41,9 bld %
- Jugosławia w czasie rozpadu – w szczytowym momencie 100% dziennie
- Polska na przełomie lat 80. i 90. – w 1990 r. 1183,1% r/r
- Zimbabwe – w 2008 roku 2,2 mln % r/r
Hossa
Hossa to okres, w którym ceny danego aktywa znajdują się w długotrwałym trendzie wzrostowym.
Indeks giełdowy
Indeks giełdowy to wskaźnik odzwierciedlający zmiany wartości wybranej grupy akcji notowanych na danej giełdzie. Służy jako miara ogólnej kondycji rynku lub konkretnego sektora gospodarki.
Obliczany jest na podstawie średniej wartości akcji spółek wchodzących w jego skład. Może przy tym uwzględniać różne wagi przypisane poszczególnym firmom, takie jak kapitalizacja rynkowa czy ceny akcji.
Indeks giełdowy umożliwia inwestorom i analitykom śledzenie trendów rynkowych, ocenę wyników inwestycji oraz porównanie zachowań poszczególnych segmentów rynku na przestrzeni czasu.
Inflacja
Inflacja to proces wzrostu ogólnego poziomu cen towarów i usług w gospodarce, prowadzący do spadku siły nabywczej pieniądza. Oznacza to, że za tę samą ilość pieniędzy można nabyć coraz mniej dóbr i usług. W praktyce obniża to wartość posiadanych środków finansowych.
Inflacja jest wynikiem różnych czynników, takich jak nadmierna podaż pieniądza, rosnące koszty produkcji, zwiększony popyt na dobra czy zaburzenia w łańcuchach dostaw. Jest miernikiem zdrowia gospodarki oraz podstawą do podejmowania decyzji dotyczących polityki monetarnej.
Sprawdź, czy złoto chroni przed inflacją
Lokata bankowa
Lokata bankowa to forma oszczędzania polegająca na deponowaniu środków finansowych w banku na określony czas. W zamian za co bank zobowiązuje się do wypłaty określonych odsetek.
Lokata bankowa jest uważana za bezpieczną formę inwestycji. Oferuje gwarantowany zwrot kapitału, a jej oprocentowanie może być stałe lub zmienne, w zależności od umowy.
Obligacje skarbowe
Obligacje skarbowe to długoterminowe papiery wartościowe emitowane przez rząd. Służą one do pozyskiwania środków na finansowanie wydatków publicznych, takich jak infrastruktura, edukacja czy zdrowie.
Nabywając obligacje skarbowe, inwestor pożycza państwu określoną kwotę na ustalony czas. W zamian rząd zobowiązuje się do wypłaty odsetek oraz zwrotu zainwestowanego kapitału w dniu zapadalności.
Ze względu na to, że są one zabezpieczone autorytetem państwa, obligacje skarbowe uchodzą za jedną z najbezpieczniejszych form inwestycji. Oferują przewidywalny dochód przy minimalnym ryzyku niewypłacalności.
Zobacz także: Inwestowanie w obligacje skarbowe
Pieniądz fiducjarny
Jest to forma pieniądza, której wartość opiera się na zaufaniu do emitenta, najczęściej rządu lub banku centralnego, a nie na wewnętrznej wartości samego surowca, z którego jest wykonany, jak złoto czy srebro.
Pieniądz fiducjarny obejmuje gotówkę, monety i cyfrowe zapisy na rachunkach bankowych. Jest fundamentem współczesnych systemów finansowych i umożliwiając elastyczne zarządzanie podażą pieniądza przez władze monetarne.
Dowiedz się, dlaczego złoto utrzymuje wartość w czasie
Podatek od zysków kapitałowych
Podatek od zysków kapitałowych (zwany także potocznie “Podatkiem Belki”, od nazwiska ministra finansów Marka Belki, który był jego inicjatorem w 2002 roku), to rodzaj zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych w wysokości 19%. Jest pobierany od wszystkich dochodów kapitałowych, a więc zysków wypracowanych na lokatach bankowych, inwestycjach w akcje spółek giełdowych, obligacji skarbowych i innych inwestycji.
Wyjątkiem jest złoto oraz inwestycje czynione w ramach IKE, IKZE czy PPK, po spełnieniu warunków.
Rada Polityki Pieniężnej
RPP jest to organ decyzyjny Narodowego Banku Polskiego, którego zadaniem jest ustalanie założeń i realizacja polityki pieniężnej państwa. Rada Polityki Pieniężnej:
- decyduje o wysokości stóp procentowych,
- określa zasady operacji otwartego rynku,
- ustala zasady i tryb naliczania i utrzymywania rezerwy obowiązkowej.
Ryzyko inwestycyjne
Ryzyko inwestycyjne to możliwość wystąpienia nieprzewidzianych zdarzeń lub okoliczności, które mogą spowodować, że rzeczywiste wyniki inwestycji będą różniły się od oczekiwanych, w tym mogą prowadzić do częściowej lub całkowitej utraty zainwestowanego kapitału.
Obejmuje ono zarówno negatywne, jak i pozytywne odchylenia od planowanych rezultatów, wynikające z czynników takich jak zmienność rynkowa, sytuacja gospodarcza, decyzje polityczne, zmiany regulacyjne czy problemy finansowe emitenta aktywów.
Ryzyko inwestycyjne jest kluczowym aspektem planowania inwestycji, wpływającym na decyzje dotyczące wyboru strategii i dywersyfikacji portfela.
Spekulacja
Spekulacja to działanie inwestycyjne polegające na nabywaniu aktywów finansowych, takich jak akcje, waluty czy surowce, z zamiarem osiągnięcia zysku wynikającego z krótkoterminowych zmian ich cen, a nie z długoterminowego wzrostu wartości lub generowania dochodu.
Spekulanci opierają swoje decyzje na przewidywaniach dotyczących przyszłych ruchów rynkowych. Często akceptują wysokie ryzyko utraty kapitału w zamian za potencjalnie ponadprzeciętne zyski.
Działania spekulacyjne mogą wpływać na zmienność rynku, a także odgrywać rolę w kształtowaniu cen. Przyczyniają się do płynności i odkrywania wartości rynkowej aktywów.
Spread
Spread jest to różnica między ceną sprzedaży, a ceną kupna danego aktywa. Najpopularniejszym przykładem spreadu jest ten, występujący w kantorach walut (spread walutowy).
Stagflacja
Stagflacja to rzadkie zjawisko gospodarcze, które charakteryzuje się jednoczesnym występowaniem stagnacji gospodarczej, wysokiej inflacji oraz rosnącego bezrobocia. W przeciwieństwie do typowych sytuacji, w których wzrost inflacji towarzyszy dynamicznej gospodarce, stagflacja oznacza spadek aktywności ekonomicznej i popytu przy jednoczesnym wzroście cen, co komplikuje prowadzenie polityki gospodarczej.
Tradycyjne narzędzia walki z inflacją, takie jak podwyżki stóp procentowych, mogą pogłębiać recesję, a działania stymulujące gospodarkę mogą z kolei nasilić inflację, tworząc trudne do rozwiązania dylematy dla decydentów ekonomicznych.
Stopy procentowe
Stopy procentowe to koszt pożyczania pieniędzy lub wynagrodzenie za ich udostępnienie, wyrażony jako procent wartości pożyczonej kwoty w skali roku. Są one ustalane przez banki centralne jako narzędzie polityki monetarnej lub przez instytucje finansowe przy udzielaniu kredytów, wpływając na poziom konsumpcji, inwestycji oraz ogólną aktywność gospodarczą.
Wysokość stóp procentowych wpływa na decyzje oszczędzających i kredytobiorców, kształtując cenę kredytu oraz zyski z lokat i depozytów, a także determinując wartość waluty na rynku międzynarodowym.
Sprawdź czym jest i jak działa Goldsaver
Ekspert rynku złota z liczącym już ponad dekadę doświadczeniem w branży. W Goldenmark pełnił funkcję dyrektora ds. rynków międzynarodowych. Zwiedził świat i zobaczył wszystko (łącznie z legendarnymi dywanami jubilerów, z których wytapia się drobinki złota). W Goldsaverze pełni funkcję głównego analityka oraz filaru zespołu eksperckiego. Prywatnie wytrawny obserwator polityki, geopolityki i gospodarki.
