Wśród powodów, dla których warto jak najszybciej pomyśleć o prywatnej emeryturze, na pierwszy plan wysuwa się demografia i idące za nią ryzyko niewydolności systemu emerytalnego. Rekordowo złe dane za rok 2024 skłaniają do przypomnienia kluczowych zasad, które pomogą nam w skutecznym oszczędzaniu na spokojną emeryturę.
Według danych GUS w 2024 roku w Polsce urodziło się zaledwie 252 tys. dzieci. Z kolei liczba zgonów była większa aż o 157 tys. Tak, źle nie było w ciągu ostatnich 30 lat. W zasadzie katastrofa demograficzna dzieje się na naszych oczach, choć nieco po cichu i w tle innych, bardziej elektryzujących, media tematów.
Trudno dziś z pełnym przekonaniem stwierdzić, jak sytuacja będzie wyglądać za 30 czy 40 lat. Jednak przy takich danych demograficznych ryzyko zawirowań w systemie emerytalnym jest naprawdę duże. Wbrew pozorom zdają się to dostrzegać również rządzący polską i to niezależnie od politycznych barw.
Kilka lat temu, poprzedni rząd wprowadził Pracownicze Plany Kapitałowe, a kolejny ma plany na rozwijanie tego narzędzia. To jednak prawdopodobnie odpowiedź niewystarczająca.
Co zatem możemy zrobić? Prezentujemy pięć kluczowych zasad oszczędzania na emeryturę:
1. Zacznij oszczędzać już dziś
Jeśli zaczniesz oszczędzać najszybciej jak to możliwe, możesz zyskać silnego sojusznika: procent składany. Zadziała kumulacja odsetek (odsetki wchodzą w skład kapitału, od którego naliczane są kolejne odsetki, i tak na okrągło). W związku z tym każdy rok oszczędzania może zrobić sporą różnicę.
Na potrzeby tego opracowania skorzystałem z jednego z powszechnie obecnych kalkulatorów emerytalnych. Założyłem, że moja emerytura będzie dość niska a kwota której będzie mi brakowało by utrzymać przyzwoity poziom życia to ok. 2000 zł.
Przyjąłem też, że na emeryturę wybiorę się za ok 30 lat. Okazuje się, że przy założeniu nawet dość niskiej średniej inflacji na poziomie 2,5% ta kwota w momencie przejścia na emeryturę będzie „warta” aż dwa razy więcej! Oznacza to, że już dziś powinienem odkładać ponad 1000 zł miesięcznie i sensownie je pomnażać by uzyskać założony cel emerytalny.
Jak najszybsze rozpoczęcie oszczędzania daje ci jeszcze jedną przewagę. Większość z nas nie może od razu zacząć odkładać dużych kwot. Tu wracamy do powyższych przykładów, kumulacja zadziała na twoją korzyść a „pracujące” kwoty z czasem będą rosły. Jeśli na tym etapie masz poczucie straconego dotychczas czasu to pamiętaj, że lepiej zacząć późno niż wcale.
2. Oszczędzaj regularnie i konsekwentnie
Wyrobienie nawyku systematycznego odkładania części dochodów ma ogromne znaczenie. Nie tylko dlatego, że comiesięczne wpłaty często przynoszą lepsze efekty niż jednorazowa inwestycja, ale przede wszystkim ze względu na siłę automatyzmu.
Sprawdź, dlaczego nawyki mogą usprawnić Twoje finanse
O sile nawyku wspominaliśmy już wielokrotnie. W oszczędzaniu nawyki działają nawet w momentach braku motywacji. Chronią przed „inflacją stylu życia” i pozwalają bezboleśnie zwiększać kwoty oszczędności wraz ze wzrostem dochodów. Dzięki temu podwyżkę potraktujesz nie jako zachętę do wydawania więcej, lecz jako okazję do zwiększenia oszczędności. Taki zwyczaj warto utrwalać!
3. Wykorzystaj dostępne programy oszczędzania na emeryturę
Polski system dobrowolnych oszczędności emerytalnych opiera się na kilku rozwiązaniach, z których warto skorzystać:
- IKE (Indywidualne Konto Emerytalne)
- Możliwość inwestowania w szeroki wachlarz instrumentów (akcje, obligacje skarbowe, fundusze, lokaty)
- Limit wpłat na 2025 r.: 26 019 zł
- Zwolnienie z podatku Belki (19 % od zysków kapitałowych), pod warunkiem utrzymania środków do osiągnięcia ustawowego wieku emerytalnego i min. pięcioletnich wpłat (w całym okresie oszczędzania musi to być w sumie 5 lat)
- IKZE (Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego)
- Podobny wachlarz instrumentów jak w IKE, ale wpłaty można dodatkowo odliczyć od podstawy opodatkowania w PIT.
- Limit wpłat na 2025 r.: 10 407,60 zł dla zatrudnionych i 15 611,40 zł dla prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą.
- Przy wypłacie środków po spełnieniu warunków – ryczałtowy podatek 10 %.
- PPK (Pracownicze Plany Kapitałowe)
- Automatycznie odciągane z pensji kwoty (do 2 %) z dopłatą pracodawcy (1,5 % + opcjonalnie do 2,5 %) oraz bonusami od państwa (250 zł na start i 240 zł rocznie).
- Elastyczne zasady wypłat bez dodatkowych obciążeń podatkowych.
- Portfele PPK lokowane głównie w krajowe akcje i obligacje, co wspiera rodzimy rynek, choć łatwość rezygnacji może osłabiać efektywność systemu.
- OIPE (Ogólnoeuropejski Indywidualny Produkt Emerytalny)
- Działający na zasadach zbliżonych do IKE, ale dostępny we wszystkich krajach UE.
- Limit wpłat w 2025 r.: 26 019 zł, taki sam jak dla IKE
- Oferuje gotowe portfele ETF (100/0 lub 80/20) z automatycznym obniżaniem ryzyka na 10 lat przed emeryturą.
- Wypłata po osiągnięciu wieku emerytalnego zwolniona z podatku od zysków kapitałowych.
Wybierając narzędzia oszczędnościowe, warto łączyć je ze sobą, dostosowując proporcje do swojej sytuacji finansowej i tolerancji ryzyka.
4. Postaw na skuteczne strategie: inwestowanie pasywne, złoto, DCA
Opisane wyżej rozwiązania mogą być jednym z fundamentów prywatnego oszczędzania na emeryturę, który możesz też skutecznie wzmocnić innymi instrumentami. Nie muszą to być od razu agresywne, ryzykowne opcje. Poniżej pokazuję ci przykłady trzech skutecznych strategii. Możesz wybrać jedną z nich lub „zagrać na kilku instrumentach” równocześnie.
Inwestowanie pasywne
W dużym skrócie inwestowanie pasywne polega na odwzorowywaniu wyników rynkowych poprzez zakup nisko kosztowych, szeroko zdywersyfikowanych funduszy indeksowych lub ETF-ów, zamiast ręcznego wybierania spółek czy obligacji.
Inwestor pasywny dokonuje regularnych zakupów, często korzystając z ulg podatkowych w ramach IKE lub IKZE. Trzyma się swojej strategii przez wiele lat, co pozwala zminimalizować koszty transakcyjne i emocjonalne reakcje na krótkoterminowe wahania rynku.
Główne zalety tej metody to prostota, bezpieczeństwo i oszczędność czasu. Jej ograniczenia to mniejsza elastyczność oraz niższy potencjał zysku w porównaniu do inwestowania aktywnego.
Lokowanie oszczędności w złocie
Inwestowanie w złoto pozwala przenieść wartość w czasie dzięki temu, że jest ono dobrem fizycznym o ograniczonej podaży, którego podaży nie da się łatwo zwiększyć (koszty wydobycia i rafinacji tworzą naturalną barierę przed nadmierną emisją), a cena nie może trwale spaść poniżej kosztów produkcji, co stabilizuje rynek.
Złoto ma wielotysięczną historię jako środek płatniczy i nośnik wartości – mimo odejścia od standardu złota w XX wieku, banki centralne nadal utrzymują je w rezerwach – a jego trwałość, kowalność oraz szerokie zastosowanie w przemyśle technologicznym dodatkowo podtrzymują popyt. Doskonale sprawdza się w czasach kryzysów ekonomicznych i zawirowań geopolitycznych, jakie obserwujemy obecnie.
Strategia DCA
Strategia DCA polega na regularnym inwestowaniu stałych, niewielkich kwot zamiast jednorazowego zakupu, co uśrednia cenę nabycia aktywów i redukuje wpływ krótkoterminowych wahań rynkowych. Dzięki temu inwestor unika konieczności „timingu” rynku, ogranicza emocjonalne błędy i oszczędza czas, choć korzyści są widoczne dopiero w dłuższym horyzoncie. Przykładem takiej strategii jest regularne kupowanie złota na goldsaver.pl i długoterminowe uśrednianie jego kursu.
Czytaj także: Inwestowanie jednorazowe czy rozłożone w czasie? Tajniki DCA
5. Nie zapomnij o dywersyfikacji
Zwieńczeniem wszystkich zasad ale też poniekąd punktem wyjścia jest dywersyfikacja. Powyższe przykłady pokazują, że opcji jest wiele i powinniśmy ten fakt wykorzystać. Wybór jest naprawdę spory: IKE, IKZE, złoto czy fundusze ETF. Niezależnie od tego, na co postawisz, pamiętaj, że nie warto wrzucać wszystkich jaj do jednego koszyka.
Zawsze pamiętaj o dywersyfikacji. Emerytura to cel kluczowy ale jednocześnie, zazwyczaj długoterminowy i dość odległy. Zanim go osiągniesz, życie może napisać jakiś nieplanowany scenariusz lub uznasz, że część środków warto przeznaczyć na coś innego (np. inwestycję w mieszkanie dla dziecka). W takiej sytuacji dobrze zdywersyfikowane oszczędności pozwolą ci na lekkie przesunięcia przy jednoczesnym dalszym realizowaniu celu emerytalnego.
Podsumowanie
Jakie są najważniejsze wnioski dla kogoś kto do emerytury ma jeszcze 20, 30 lub nawet 40 lat? Zacznij tworzyć swój plan już dziś i jak najszybciej wdrażaj go w życie. Bądź systematyczny i konsekwentny, dobrze poznaj wszystkie dostępne rozwiązania i skorzystaj z jak najszerszej palety instrumentów. Dywersyfikacja będzie twoim sprzymierzeńcem w osiągnieciu celu emerytalnego.
Trzymam kciuki za wasze strategie!
Sprawdź, czym jest i jak działa Goldsaver
Z Grupą Goldenmark związany od 2013 roku. Na przestrzeni lat odpowiedzialny m.in. za PR, komunikację marketingową i wdrażanie nowych produktów. Współtwórca pierwszego w Polsce portalu poświęconego tematyce inwestowania i oszczędzania w złocie. Wprowadzał również produkty na rynku kolekcjonerskim i wydawniczym. Wierzy, że warto uczyć się całe życie, zwłaszcza czytając wartościowe książki i podróżując.
