Złoto i srebro pełniło funkcję pieniądza przez tysiąclecia. I choć systemy walutowe ewaluowały, a ludzie poszukiwali lepszych rozwiązań, kruszec wciąż jest z nami. Formalnie od 1971 roku niezwiązany z żadną walutą, jest gromadzony przez banki centralne jako element rezerw walutowych. W USA poszczególne stany coraz chętniej kierują wzrok na złoto.
System monetarny Stanów Zjednoczonych oparty był na początku na bimetalizmie. Wartość dolara powiązana była zarówno ze złotem, jak i srebrem. Później kraj przeszedł na standard złota, gdzie wartość dolara powiązana była ze złotem.
Po II wojnie światowej w Bretton Woods ustalono, że dolar będzie światową walutą rezerwową. W 1971 roku Richard Nixon zdecydował się zawiesić wymianę dolara na złoto, co oznaczało, że od tej pory amerykańska waluta, a także dominująca waluta rezerwowa świata, stała się walutą fiducjarną – opartą o obietnicę.
Jak nietrudno się domyślić, nie każdemu się to spodobało. W przeciwieństwie do pieniądza opartego o złoto, pieniądz fiducjarny był bardziej sterowalny. Można było w dowolnym momencie zwiększyć jego podaż poprzez dodruk. I o ile miało to pewne pozytywne skutki – dawało bankowi centralnemu większe możliwości do wpływania na gospodarkę – była też ciemna strona. W tym przypadku chodzi przede wszystkim o utratę siły nabywczej – im więcej pieniędzy w obiegu, tym mniejsza siła nabywcza.
Gdy złoto zostało oddzielone od dolara, cena kruszcu przestała być ustalana odgórnie i zaczęła podlegać normalnym prawom rynkowym. Z uwagi na fakt, że wielu posiadaczy kapitału było zainteresowanych zabezpieczeniem swoich pieniędzy przed utratą siły nabywczej, cena złota zaczęła iść w górę.
Paweł Svinarski
„Z Goldsaverem kupujesz fizyczne złoto w formie sztabek, a nie jakieś opcje na złoto czy inne papiery wartościowe oparte o złoto, którego tak naprawdę wcale wtedy nie posiadasz. W dobie niepewności na rynku, warto mieć coś co faktycznie posiadamy pod ręką”
Renesans złotego pieniądza
Kolejne dodruki pieniądza, osłabianie dolara amerykańskiego, a w ostatnich latach także dedolaryzacja. Proces ten ma na celu zmniejszenie roli dolara w światowej gospodarce. Wszystkie te czynniki sprawiają, że – szczególnie w Stanach Zjednoczonych – pojawiają się oddolne ruchy, których celem jest umożliwienie wykorzystywania złota i srebra jako pieniądza.
Szczególnie, że Konstytucja Stanów Zjednoczonych mówi jasno:
“Żaden stan nie może zawierać traktatu, sojuszu ani konfederacji; wystawiać listów kaperskich; bić monet; emitować banknotów; ustanawiać środków płatniczych w postaci innej niż złote i srebrne monety w celu spłaty długów (…)”
(Artykuł 1, Rozdział 10)
Zapis ten odnosi się do polityki stanowej i nie uwzględnia on, że na poziomie federalnym funkcjonuje fiducjarny dolar. Jednak dopóki zapis ten nie zostanie usunięty, istnieje furtka, by poszczególne stany mogły korzystać ze złota i srebra jako pieniądza.
Ruchy “zdrowego pieniądza” napędzane są zarówno nieufnością do polityki monetarnej, jak i wiarą w wewnętrzną wartość i stabilność metali szlachetnych. Często argumentują swoje przekonania inflacją, dewaluacją dolara i pragnieniem stabilnej alternatywy.
Dowiedz się, dlaczego złoto utrzymuje wartość w czasie
Czy powrót pieniądza kruszcowego ma sens?
Argumenty za:
- Większa odporność na inflację i dewaluację
- Wolność finansowa i wybór – więcej opcji przeprowadzania transakcji finansowych
- Stabilność ekonomiczna – system oparty na złocie lub srebrze może zmniejszyć ryzyko zaistnienia kryzysów
Kluczowe argumenty za koncentrują się wokół postrzeganej stabilności i wewnętrznej wartości metali szlachetnych w porównaniu z walutami fiducjarnymi. Zwolennicy „sound money” wierzą, że powiązanie waluty z aktywami materialnymi oferuje bezpieczniejszy i bardziej niezawodny system monetarny.
Sprawdź, czy złoto chroni przed inflacją
Argumenty przeciw:
- Cena złota i srebra podlega wahaniom, co może prowadzić do niestabilności ekonomicznej
- Ograniczona podaż złota i srebra jako pieniądza, mogłyby prowadzić do deflacji
- Używanie złota i srebra do codziennych, drobnych zakupów, byłoby niepraktyczne
Złoty pieniądz ograniczałby możliwości wpływania Rezerwy Federalnej na gospodarkę, co może być postrzegane jako wada, ale także jako zaleta.
Dodatkowo zastosowanie miałoby tu prawo Kopernika-Greshama:
“gorszy pieniądz wypiera lepszy pieniądz z obiegu”.
Oznacza to, że tak naprawdę, gdyby dopuścić do użytku złoto i srebro jako pieniądz, prawdopodobnie nie byłyby one używane aż tak powszechnie, jak się zakłada. Byłyby składowane i używane jako forma zabezpieczenia, podczas gdy w pierwszej kolejności pozbywano by się fiducjarnego dolara.
Dowiedz się, ile złota jest na świecie, kiedy go zabraknie i co się wtedy stanie?
Jaki jest status złota jako pieniądza?
Floryda
Dyrektor finansowy Florydy Jimmy Patronis zainicjował badanie wykonalności użycia złota i srebra jako środka płatniczego. Badania rozpoczęto 11 grudnia 2024, koncentrując się na fizycznym złocie i srebrze w postaci sztabek i monet. Wśród potencjalnych korzyści wymienia się zabezpieczenie przed inflacją, alternatywę dla dolara amerykańskiego i ochronę przed cyfrowym pieniądzem banków centralnych (CBDC).
Już teraz proponowane są zwolnienia podatkowe dla złota i srebra używanego jako pieniądz tzn. sztabki nie byłyby traktowane jako majątek osobisty w świetle prawa podatkowego, więc ich sprzedaż lub wymiana nie podlegałaby opodatkowaniu stanowemu. Jest to pierwszy krok do uczynienia złota i srebra bardziej atrakcyjnymi jako alternatywna waluta, jednak w ogólnym rozrachunku Floryda znajduje się na wczesnym etapie legalizacji złotego pieniądza.
Alabama
Senat w Alabamie wprowadził Ustawę o Prawnym Środku Płatniczym Alabamy, której celem jest uznanie rafinowanego złota i srebra w sztabkach i monetach bulionowych za prawny środek płatniczych. Jest to bardziej konkretny krok w kierunku legalizacji złota i srebra jako pieniądza.
Iowa
W ostatnich latach zaproponowano Projekt Ustawy Izby Reprezentantów nr 2229 oraz senacki Projekt Ustawy nr 112. Oba mają na celu uznanie złotych i srebrnych monet emitowanych przez rząd federalny za prawny środek płatniczy, z którego osoby fizyczne mogłyby korzystać w transakcjach finansowych. Zaproponowano badania dotyczące utworzenia depozytu stanowego srebrnych i złotych monet, a więc infrastruktury do przechowywania i wymiany kruszcu – istotnego elementu systemu złotego pieniądza.
Kansas
W Kansas wprowadzono Ustawę o Prawnym Środku Płatniczym, która mówi o tym, że złoto i srebro są prawnym środkiem płatniczym w stanie. Kansas rozważa bardziej zintegrowane technologicznie podejście, badając elektroniczne waluty oparte na metalach szlachetnych. Wskazuje to na przyszłościowe podejście, które próbuje połączyć tradycyjne metale szlachetne z nowoczesnymi systemami płatności cyfrowych.
Utah
W 2011 roku uchwalono Ustawę o Prawnym Środku Płatniczym, która uznaje złote i srebrne monety emitowane przez rząd USA za prawny środek płatniczy. Przewiduje również zwolnienie z podatku od zysków kapitałowych z tytułu sprzedaży lub wymiany monet. Po uchwaleniu ustawy powstało Zjednoczone Stowarzyszenie Metali Szlachetnych (United Precious Metals Association, UPMA), oferujące konta denominowane w złotych i srebrnych dolarach.
Utah jest głównym przykładem stanu z praktyczną implementacją przepisów dotyczących złotego pieniądza. Jest też pierwszym stanem, który powrócił do złotego pieniądza. Jest to kluczowe dla zrozumienia potencjalnych skutków oraz wpływu użytkowania złotego pieniądza na lokalną gospodarkę.
Sprawdź, jak inwestować w złoto i inne metale szlachetne
Przyszłość złotego pieniądza w USA
Aktualnie w USA toczy się kilkanaście różnych procesów legislacyjnych, mających na celu ponowne wprowadzenie złota i srebra do systemów monetarnych na poziomie stanowym. Wiele stanów rozważa rolę metali szlachetnych jako zabezpieczenia przed inflacją oraz alternatywy dla fiducjarnego dolara.
Rola organizacji lobbystycznych oraz zaangażowanych osób jest kluczowa w napędzaniu tych inicjatyw. Ich wysiłki przyczyniają się do podnoszenia świadomości i wywierania presji na ustawodawcach. Przyszłość złota i srebra jako waluty na poziomie stanowym będzie zależeć od wielu czynników.
Niezależnie od ostatecznego wyniku, te inicjatywy podkreślają trwającą debatę na temat charakteru pieniądza i roli stanów w kształtowaniu systemów finansowych w Stanach Zjednoczonych.
Sprawdź, czym jest i jak działa Goldsaver
Ekspert rynku złota z liczącym już ponad dekadę doświadczeniem w branży. W Goldenmark pełnił funkcję dyrektora ds. rynków międzynarodowych. Zwiedził świat i zobaczył wszystko (łącznie z legendarnymi dywanami jubilerów, z których wytapia się drobinki złota). W Goldsaverze pełni funkcję głównego analityka oraz filaru zespołu eksperckiego. Prywatnie wytrawny obserwator polityki, geopolityki i gospodarki.
